باب: القميص
في المنام.
17.RÜYADA GÖMLEK GÖRÜLMESİ
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا يعقوب
بن إبراهيم:
حدثني أبي، عن
صالح، عن ابن
شهاب قال:
حدثني أبو
أمامة بن سهل:
أنه سمع أبا
سعيد الخدري
يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه وسلم:
(بينما أنا
نائم، رأيت
الناس يعرضون
علي وعليهم
قمص، منها ما
يبلغ الثدي،
ومنها ما يبلغ
دون ذلك،
ومرَّ عليَّ
عمر بن الخطاب
وعليه قميص
يجرُّه).
قالوا: ما
أوَّلت يا
رسول الله؟ قال:
(الدين).
[-7008-] Ebu Said el-Hudrl'nin nakline göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
"Ben uyuduğum esnada insanlar bana arz olunuyorlardı.
Üstlerinde gömlekler vardı. Bu gömleklerin kimi memelere ulaşıyor, kimi daha
kısa idi. Bu sırada Ömer b. el-Hattab benim yanıma uğradı. Onun üstünde
(eteklerini yerde) sürüklediği bir gömlek vardı." Sahabiler
"Ya Resulallah! Bunu ne ile tabir ettin?" diye sordular.
Resulullah "din ile" cevabını verdi.
باب: جر
القميص في
المنام.
18. RÜYADA GÖMLEĞİNİ YERDE SÜRÜKLEME
حدثنا سعيد
بن عفير:
حدثني الليث:
حدثني عقيل،
عن ابن شهاب:
أخبرني أبو
أمامة بن سهل،
عن أبي سعيد
الخدري رضي
الله عنه أنه
قال:
سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول:
(بينا أنا
نائم، رأيت
الناس عرضوا
عليَّ وعليهم
قمص، فمنها ما
يبلغ الثدي،
ومنها ما يبلغ
دون ذلك، وعرض
عليَّ عمر بن
الخطاب،
وعليه قميص يجتره).
قالوا: فما
أولته يا رسول
الله؟ قال:
(الدين).
[-7009-] Ebu Said el-Hudri şöyledemiştir: Ben Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den işittim:
"Uyuduğum sırada insanlar bana arz olunuyorlardı. Üstlerinde
gömlekler vardı. Bu gömleklerin kimi memelere varıyor, kimi bundan daha kısa
idi. Ömer b. el-Hattab da bana arz olundu. Onun üstünde (eteklerini yerde)
sürüklediği bir gömlek vardı" buyurdu. Sahabiler
"Ya Resulallah! Bunu ne ile tabir ettin?" diye sordular.
Resulullah "din ile" diye cevap verdi.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Rüyada gömleğini yerde sürükleme." Tabir alimleri
şöyle derler: Gömleğin dinle tabir edilmesi şu açıdandır: Gömlek, dünyada aYret
yerini örter. pin ise ahirette insanı örter ve her türlü istenmeyen durumdan
korur. Bu konuda temel dayanak Allahu Teala'ın "Takva elbisesi. .. işte o
daha hayırlıdır"(Araf, 26) ayet-i kerimesidir. Araplar fazilet ve iffeti
"kamis=gömlek" kelimesi ile ifade ederler. Nitekim Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in Hz. Osman'a "Allah sana öyle bir gömlek
giydirecek ki onu çıkarma"(Ahmed b. Hanbel, VI, 86, 114, 149; Tirmizi,
Menakıb; İbn Mace, Mukaddime) ifadesinde geçen "kamis" kelimesi bu
kabildendir. Bu hadisi Ahmed b. Hanbel, Tirmizi, İbn Mace rivayet etmişler, İbn
Hibban sahih olduğunu belirtmiştir. Tabir alimleri "kamis= gömlek"in
din ile tabir edileceğini, gömlek uzunluğunun o kişinin ardından eserlerinin
baki kalacağını gösterdiği noktasında ittifak etmişlerdir. Hadis-i şerif dine
mensup olan kimselerin dinde azlık, çokluk, kuwet, zayıflık bakımından
birbirlerinden farklı olduklarını ifade etmektedir. Bunun açıklaması İman
bölümünde geçmişti. Gömleğini yerde sürüyerek yürümek, rüyada övülen uyanıkken
kınanan şeylerden olan fiillerden birisidir. Çünkü uyanıkken gömleği uzatıp,
yerlerde sürüme konusunda tehdit gelmiştir.
Hadisten çıkan sonuçlar
1. Rüya tabiri meşrudur.
2. Tabiri bilen kimsenin -rüyayı gören kendisi bile olsa- bunu
başkalarına sorması caizdir.
3. Faziletli bir kimsenin mertebesini ortaya çıkarmak maksadıyla
sahip olduğu faziletlerle kendisini övmek meşrudur. Bunun yerinin kişinin
övdüğü şahsın bu yüzden kendini beğenmek gibi fitneye düşeceğinden emin
olunduğu durumlar olduğu gayet açıktır. Hadiste Hz. Ömer'in faziletini gösteren
ifadeler vardır.
İbnü'l-Arabı şöyle demiştir: Nebi s.a.v.'in gömleği
"din" ile tabir etmesi, elbisenin bedenin avretini örttüğü gibi,
dinin cehalet avretini örtmesindendir. İbnü'l-Arabi şöyle devam eder: Hz.
Ömer'den başkalarına gelince, gömleği memelerine ulaşan kimse -birtakım
günahları işliyor olsa bile- kalbini küfürden koruyan kişidir. Gömleği bundan
daha kısa olup, avret yeri açıkta olan ise ayaklarını günaha gitmekten
alıkoymayandır. Giydiği gömlek ayaklarını örten ise takva ile her türlü
günahtan sakınan kimsedir. Gömleğini arkasından sürükleyen kişi halis ve salih
amelle bundan daha fazlasını yapandır.
İbn Ebi Cemre özetle şöyle der: Hadisteki
"nas=insanlar" kelimesinden maksat "kamis" kelimesi
"din" ile tabir edildiğinden dolayı "mu'minler"dir. İbn Ebi
Cemre şöyle devam eder: Öyle anlaşılıyor ki maksat bu Muhammed ümmetinin
belirli bir kesimi, hatta bazılarıdır. "Din" den maksat ise dinin
emirlerine sarılma, yasaklarından kaçınmaya hırsla yapışmak örneğinde olduğu
gibi, onun gereğine göre amel etmektir. Hz. Ömer'in bu konuda yüce bir makamı
vardır. İbn Ebi Cemre şöyle devam eder:
Bu hadisten anlaşıldığına göre rüyada görülen gömlek,
-güzelolsun veya olmasın- giyen kişinin dindarlığıyla tabir edilir. Gömlekteki
nükte şudur: Gömleği giyen kimse dilerse üzerinden çıkarır, dilerse üzerinde
bırakır. Allahu Teala mu'minlere iman elbisesini giydirip, onlar bu vasfa
bürününce bu konudaki mükemmelolan elbisesi vücudunu tam olarak örten olurken,
mükemmelolmayan böyle olmamıştır. Elbisenin eksikliği bazen iman eksikliği
nedeniyle olurken, bazen amel eksikliği sebebiyle olabilir. Doğruyu en iyi
Allahu Teala bilir.
Bir başka alim ise şöyle der: Dünyada gömlek, avret yerini
örter. Bunun fazlası kınanmıştır. Ahirette ise bu sırf bir zinettir. Gömleğin
tabirinin onun uzunluğu veya kısalığı, güzelliği veya çirkinliğine göre olması
uygun düşmüştür. Gömlek ne kadar uzun olursa onu giyenin fazileti o kadar olur
ve herkese din veya ilim ya da güzellik veya ağırbaşlılık ya da bir zümre
içinde ön safta olma gibi kendisine layık olan şey nispet edilir. Bunun zıttı bu
sıralanan niteliklerin zıttı demektir.